Ik was 16 jaar toen ik met mijn rode Puch ’s ochtends vroeg naar een nabijgelegen dorpje reed om champignons te gaan plukken als uitzendbaantje. In grote donkere koelcellen staan een soort stapelbedden op een rij. In ieder bed ligt zwarte grond met paardenmest en het mycelium waaruit de champignons groeien. Als de champignons groot genoeg waren, plukte ik ze en deed ze in de bekende blauwe doosjes. Of er gingen grote hoeveelheden in een kist voor de conservenindustrie. Prima werk maar er kwam een betere baan voorbij, ik vertrok uit de champignonteelt en heb er nooit meer aan teruggedacht.
Champignons
Bijna 40 jaar later besloot ik vegetarisch te worden vanwege de nadelige consequenties van het eten van dieren op het klimaat. Het kappen van oerwoud voor het veevoer, het vervoer van veevoer en dieren over de hele wereld en natuurlijk de stikstof van de mest van al die dieren. Al snel werd ik veganistisch omdat ik de bekende documentaires had gekeken: Cowspiracy, Seaspiracy, Dominion, Earthlings en Slay. Al dat dierenleed was onvoorstelbaar, daar wilde ik niet meer aan meedoen. Een avontuur begon want het is onvoorstelbaar waar overal dierlijke producten in zitten. E120 met gemalen rode luizen in de roze koeken, in de meest rare producten zit wei- of melkpoeder en zelfs de wijn wordt geklaard met gelatine, bloed of visblazen. Met vallen en opstaan leerde ik veganistisch te koken en te leven. Onlangs stond ik in de keuken om pasta pesto met paddenstoelen te maken. Hiervoor had ik een mix van paddenstoelen gekocht. Oesterzwam, shiitake, kastanjechampignon en witte champignon. Champignon….. maar dat wordt toch gekweekt op paardenmest. Hoe zit het nou precies? Zijn champignons wel veganistisch?
’s Avonds ging ik achter de laptop zitten en googelde “zijn champignons veganistisch?”. Er kwamen veel vegan recepten voorbij met champignons maar geen antwoord op mijn vraag. Nu woon ik vlakbij een bedrijf dat het substraat voor de champignonteelt produceert dus ik ging naar hun website om te zien of er iets over te vinden was. Het substraat maken ze met paardenmest en vleeskuikenmest. Het kriebelde al in mijn buik. Ze halen de strorijke paardenmest op bij maneges, stoeterijen, renbanen en stallen en daarnaast halen ze de mest van vleeskuikens gemengd met houtkrullen, turf of veen uit de bio-industrie. Er staat ook nog duidelijk op de website dat ze daarbij de paardenhouders en boeren helpen om te voldoen aan de mestverwerkingsplicht. Nu kan ik nog wel enigszins leven met stallen en maneges, maar renbanen en stoeterijen doen mij als vegan protesteren. Over de vleeskuikenindustrie hoeven we het niet te hebben. Ik probeerde mijn onrust nog te verzachten om op zoek te gaan naar de productie van biologische champignons. Dit biologische substraat maken ze van biologisch stro dat afkomstig is van biologisch graan en dat vullen ze aan met kuikenmest van kippen die biologische eieren leggen of die gefokt worden voor biologisch kippenvlees. Het maakte mij er niet rustiger op.
Zijn champignons nu wel of niet vegan? Aan de ene kant gebruikt de champignonteelt een afvalproduct waar we anders behoorlijk mee in onze maag zitten. Is dit niet een mooie oplossing voor het mestprobleem? Bovendien zitten er geen feitelijke onderdelen van het dier in het substraat maar de poep van deze dieren. Netjes opgeruimd toch? Aan de andere kant is de substraatindustrie en daarmee de champignonteelt afhankelijk van dierenleed. Van paarden die moeten rennen voor ons plezier of die gefokt worden op allerlei kenmerken die wellicht niet meer natuurlijk zijn voor de dieren. De bio-industrie van vleeskuikens kennen we wel en als veganisten eten we geen kip om daar niet langer aan bij te dragen. Dragen we niet ook bij aan deze bio-industrie door de boer een uitweg te bieden voor zijn mestoverschotprobleem? Mijn champignondilemma leverde een interessante zoektocht op naar iets waar ik normaal helemaal niet bij stilsta want champignons zijn dan wel plantaardig maar of ze ook veganistisch zijn, daar ben ik nog niet uit. Ondertussen kies ik in de winkel voor de paddenstoelen die op niet-dierlijke substraten zijn gekweekt want er is keuze genoeg om zonder dierenleed te eten.
In the past few years I have written quite a few articles on gratitude, based on what is known in positive psychology science. This post collects all these articles for a wonderful overview and hours of reading pleasure. Most of them are written in English and Dutch but not all of them. Enjoy the reading!
In de afgelopen jaren heb ik behoorlijk wat artikelen geschreven over dankbaarheid, gebaseerd op wat er bekend is in de positief psychologische wetenschap. Deze post verzamelt al deze artikelen voor een heerlijk overzicht en uren leesplezier. De meeste artikelen zijn geschreven in het Engels en het Nederlands maar niet allemaal. Veel leesplezier!
I am so excited! As of today, my book A Search for Gratitude is available all over the world! From Japan to Alaska, from Greenland to Patagonia and New Zealand. You can download your copy from your preferred bookseller below.
Onlangs sprak ik met een gezondheidspsycholoog over het fenomeen tussendoortje. Eigenlijk is het vreemd dat de moderne mens de hele dag loopt te grazen. In mijn kinderjaren, de jaren zestig van de vorige eeuw, hadden wij naast onze drie maaltijden per dag alleen bij bijzondere gelegenheden iets extra’s tussendoor. Waar komt ons tussendoortje eigenlijk vandaan? Om hier een antwoord op te geven ben ik via Delpher in oude kranten gedoken om de geschiedenis van het tussendoortje in beeld te brengen; van de opkomst van het fenomeen tot het jaar 1980.
Het eerste tussendoortje
In november 1963 verschijnt voor het eerst het woord tussendoortje in een krantenadvertentie in relatie tot voeding; een advertentie voor de vla-flip. De Algemene Vereniging voor Melkvoorziening plaatst de advertentie. Deze organisatie is in 1963 bij elkaar gekomen om iets te bedenken ter ondersteuning de toenmalige melkboer. Er moest een consumentenvraag worden gecreëerd die melk, kaas en boter moest overstijgen. De directeur van Melkinrichting Van Grieken vertelt tijdens deze vergadering dat hij de huisvrouwen die zijn bedrijf bezoeken, een toetje aanbiedt dat bestaat uit een laagje ranja, gele vla en yoghurt. De aanwezigen zijn direct enthousiast, op die manier kan de melkboer ook ranja kan gaan verkopen! De heer Mertz oppert de naam vlaflip en de aanwezigen zijn direct enthousiast. De promotiecampagne kon van start!
Figuur 1. Vlaflipreclame die in verschillende kranten verscheen in 1963
Nieuwe tussendoortjes
In 1969 staat er in het Parool een artikel over ‘kaas uit het vuistje’ – een term die door het Nederlands Zuivelbureau in 1963 werd geïntroduceerd – als tussendoortje bij de sherrykuur. Dat de zuivelindustrie vooral voor eigen parochie preekt, blijkt uit een artikel in de Trouw van 3 november 1972. Daar wordt op een zuivelmanifestatie door het Nederlands Zuivelbureau een zuiveldieet geïntroduceerd. Hoewel ze zelf aangeven dat groenten, fruit, vlees en ‘meelkost’ ook nodig zijn, bestaat hun dieet uit vooral producten die van de melkveehouderij komen. Pikant detail van dit dieet: voor mannen zijn tussendoortjes toegestaan maar vrouwen moeten zich vooral onthouden van deze tussendoortjes.
In 1970 verschijnt er een artikel in de Telegraaf met als kop Zet dagelijks fruit op het menu! Fruit kan als tussendoortje genomen worden vanwege de goede maagvulling en weinig calorieën. Fruit zou ook beter voor de tanden zijn dan al het snoep dat in die tijd werd verkocht: 900 miljoen gulden aan snoep in 1971! In de jaren 70 kwam ook de banaan als exotische vrucht als tussendoortje in aanmerking. Dat deze niet zo populair leek te zijn in het begin, kwam door de heersende opvatting dat bananen dik zouden maken. Dole Food Company probeert in 1979 deze misvatting recht te zetten door een advertorial voor dit “brokje gele gezondheid” in diverse kranten.
Figuur 2. Artikel over fruit als gezond alternatief voor snoep dat de gebitten aantast (Algemeen Dagblad 26-03-1973 ).
In december 1970 worden bonbons als tussendoortje genoemd. Het artikel begint nogal kritisch met “Er wordt me wat afgegeten op de dag van vandaag!”. Later blijkt het een advertorial te zijn van de Bijenkorf voor luxe pralines met likeur zoals advocaat, rum en cognac. De chocoladerepen doen hun intrede in de tweede helft van de jaren zeventig. Nuts, met “gezonde hele noten”, is de eerste die in een advertentie wordt aangeprezen in de krant. De Milky Way en Mars, in mini-uitvoering en beiden gebruikmakend van dezelfde advertentie, konden niet achterblijven en zij hadden als extra dat deze koud geserveerd zouden moeten worden (Figuur 4 en 5. Diverse kranten).
Figuur 3. De chocoladerepen doen hun intrede in de advertenties in 1976.
Verkade introduceert in 1976 de Maraton. Dit is een “krokant gebakken tarwe-sandwich met naar keuze een vulling van pittige kaas-crème of pikante pinda-saté”. Deze introductie is gekoppeld aan een fotowedstrijd waar maar liefst 1000 gulden te winnen zijn.
Hoewel er in de oude kranten weinig advertenties te vinden zijn over chips, zoutjes en pinda’s wordt er in 1973 al besproken dat het winkelschap met de chips, zoutjes, zoute stengels en pinda’s van aanzienlijke omvang is. (Figuur 6. Verkade adverteert voor de Maraton in diverse kranten, 1976)
Snack een blijvertje?
In 1971 schrijven het Algemeen Dagblad en het Vrije Volk over de Horecavakbeurs in de RAI van dat jaar. De aanwezige ondernemers stelden vast dat de snack niet meer weg te denken is uit het gejaagde leven wat er ook voor zorgde dat er snel gegeten moest worden. Economen en mensen van KLM en Philips laten weten dat het tussendoortje een gat in de markt gaat opvullen. Mevrouw Bakker van het Voorlichtingsbureau voor de voeding meende zelfs dat snacken goed voor de gezondheid is zolang de twee (?) hoofdmaaltijden maar lichter gemaakt worden en goede vetten bevatten, en “niet te veel van het goede te genieten”. Toch wint bijvoorbeeld de snackbar terrein. Hoewel het in deze tijd al helder is dat vette snacks kunnen leiden tot overgewicht en hart- en vaatziekten, weten de snackbars in 1973 vele klanten te trekken. En ook de ontwikkeling van elektrische apparaten staat niet stil om onze steeds groter wordende drang, aangezwengeld door producenten, naar tussendoortjes te stillen. In 1974 werd de magnetron geïntroduceerd en in het artikel wordt gewaarschuwd dat mensen die dol zijn op warme tussendoortjes nu veel sneller dan goed voor hen is, kunnen bereiden.
Waarschuwingen
Hoewel mevrouw Bakker van het Voorlichtingsbureau voor de voeding aangaf dat meerdere kleine maaltijden per dag beter zouden zijn dan 2 grote maaltijden, is er in 1972 al kritiek te horen op deze nieuwe ontwikkeling in ons eetgedrag, aangeprezen door de reclames. Dit artikel verhaalt ook als eerste over de Ligakoek die velen van ons wel kennen. Omdat de Ligakoek werd aangeprezen in de reclame als babyvoeding, dacht men dat het een verantwoord tussendoortje was maar het was toen al duidelijk dat deze koeken veel suiker bevatten die een bijdrage konden leveren aan overgewicht bij kinderen. De problemen voor Liga bleven voortduren. In 1979 werd het bedrijf op de vinger getikt omdat ze hun Liga aanprezen als “het gezonde tussendoortje”. Hoewel hun koek geen suiker bevatte, zaten er wel andere zoetstoffen in die ze niet vermeldden, en dat kinderen die Liga eten sterkere tanden en botten zouden hebben, was helemaal een leugen.
In 1975 plaatst Trouw een kort artikel over het gevaar van snoep als tussendoortje. Het bederft het gebit en de eetlust. Het is dan al bekend dat verpakkingen en reclame de consument onvolledig voorlichten over de ingrediënten en energetische waarde van snoep en chocolade. In augustus 1979 besteedt het Algemeen Dagblad in een artikel aandacht aan het gebruik van het woord gezond in de reclame. Het blijkt dat de Reclameraad en Reclame Code Commissie niet altijd even kritisch zijn op de inhoud van de reclames van die tijd. “Gezond of gezonder als aanprijzing voor een voedingsmiddel … is op zichzelf al misleidend”. (Figuur 7. Het Parool 26-05-1972)
En nu?
Het tussendoortje als aanduiding voor iets te eten tussen de hoofdmaaltijden door, is ontstaan in de vroege jaren zestig van de vorige eeuw. Onder invloed van belangenverenigingen zoals het Nederlandse Zuivelbureau, voedingsproducenten en de horeca werden er consumentenvragen gecreëerd waarvan mensen niet eens wisten dat ze die hadden om ondernemers te helpen om meer producten te verkopen. Door de welvaart na de wederopbouw werd dit gretig opgepikt door de Nederlandse consument. En hoewel er al snel werd gewezen op de nadelen van het tussendoortje zijn we inmiddels aanbeland in een graascultuur waarin mensen de hele dag door eten. Wat hiervan de gevaren zijn, zagen we 50 jaar geleden dus al in de media maar het lijkt er niet op dat consumenten zich daar veel van aan zullen trekken zolang al dat lekkers via flitsende reclames worden aangeprezen als onmisbaar.
Examen? Tentamen? Toets? Eindproef? Het maakt niet uit hoe jouw onderwijsinstelling deze afsluiting van een vak noemt. Voor jou is het hét moment om te laten zien wat je weet of kunt. Spannend? Zeker! Maar een beetje spanning heb je nodig om optimaal te kunnen presteren. Een stuk van de nervositeit kun je al wegnemen door in ieder geval de lesstof bestudeerd te hebben en uitgerust naar het examen te gaan. Hoe je nu het beste een examen aanpakt, lees je in dit blog.
COVID-19 is een wereldwijde wake-up call. Als we er geen lessen uit trekken en de nodige veranderingen aanbrengen in onze manier van leven, zal er steeds een pandemie in een of andere vorm terugkeren. COVID-19 heeft de wereld en zijn fundament op zijn kop gezet, maar deze crisis geeft ons ook een zeldzame en uitgelezen kans voor zelftransformatie.
De dingen zullen nooit meer hetzelfde zijn. Het is onmogelijk om de klok terug te draaien en terug te keren naar het oude normaal, zelfs met een algemeen verkrijgbaar vaccin. Volgens Dr. Anthony Fauci zal een vaccin alleen deze pandemie niet oplossen, althans niet in de nabije toekomst (McCarthy, 2020). Het heeft geen zin om te denken dat we straks weer gaan leven alsof de pandemie nooit heeft plaatsgevonden, want dan zou het lijden van de mensen die ziek zijn geworden en alle overledenen voor niets zijn geweest.
Een lichtpunt is dat ondanks alle sombere voorspellingen over de geestelijke gezondheidscrisis en economische gevolgen, er iets moois en goeds uit de verwoesting zou kunnen voortkomen. Denk maar aan de vernieuwing van de aarde na een bosbrand of de wederopbouw van landen na de Tweede Wereldoorlog.
In een informele Twitter-enquête gaven meer dan 70% van de deelnemers aan dat ze optimistisch zijn dat het leven beter zal worden na de pandemie. Deze mensen geven blijk van tragisch optimisme, een concept dat voor het eerst genoemd is door Victor Frankl (1985): “Ik spreek van een tragisch optimisme, dat wil zeggen een optimisme in het licht van een tragedie.” Het concept tragisch optimisme werd uitgebreid door dr. Paul Wong (2007).
Elementen van tragisch optimisme
Wongs psychologische elementen van tragisch optimisme zeggen dat blijvend optimisme mogelijk is, als we de moed hebben om de harde realiteit te zien en te accepteren, het geloof te hebben in god en andere mens om die te overwinnen, de waarde en zin van het leven te blijven zien, en altruïsme te blijven houden om anderen in vergelijkbare omstandigheden te helpen. Kortom, wat tragisch optimisme onverwoestbaar maakt, is de gouden driehoek van betekenis, geloof en liefde (Wong, 2020a). Dit artikel legt uit hoe het beoefenen van tragisch optimisme in het tijdperk van COVID-19 zal bijdragen aan positieve transformatie.
Zeven redenen waarom het nieuwe normaal goed kan zijn
Acceptatie is de eerste stap naar persoonlijke transformatie. De wereld is vol gevaren in het tijdperk van COVID-19, ongeacht iemands rooskleurige wereldbeeld. Volgens recent onderzoek kunnen giftige positiviteit (Chiu, 2020) en onrealistisch optimisme (Tong, 2020) zelfs slecht voor je zijn tijdens de pandemie.
Positiviteitsbias is niet altijd goed voor ons (Enrich, 2018). Positief zijn en blijven kan zeker enig aanpassingsvoordeel hebben in normale omstandigheden (Taylor & Brown, 1988; Taylor et al., 2000). Het kan echter erg riskant zijn om te licht te denken over een dodelijk besmettelijk virus. Niemand is immuun is voor het virus, het maakt niet uit hoe jong en gezond iemand is. Daarom is het beter om in de wetenschap te geloven dan in positieve illusies. Het accepteren van deze harde realiteit is de eerste stap naar persoonlijke transformatie (Siegal, 2010).
Daarom zullen we toch nieuwe gezondheidsrichtlijnen moeten gaan volgen, zelfs als de economie en het sociale leven geleidelijk weer op gang komen met het vaccin. Het plaatsen van persoonlijke vrijheid en geluk boven het algemeen belang en het hebben van een gevoel van onkwetsbaarheid kan bijdragen aan de verspreiding van COVID-19 (Andrew, 2020). We kunnen de pandemie alleen doorstaan als we de verantwoordelijkheid nemen om als land en als mensheid samen op te staan tegen het virus.
De behoefte aan verbindingen vormt de kern van onze eenzaamheidsepidemie. Door de langdurige lockdown en het sociale isolement hebben velen van ons zich heel alleen gevoeld. Eenzaamheid was al een epidemie die de fysieke en mentale gezondheid van zoveel mensen negatief heeft beïnvloed. Vooral voor senioren vormt de eenzaamheidsepidemie een gezondheidsrisico (HRSA, 2019).
Van de senioren geeft 43% aan dat ze zich eenzaam voelen. Van deze senioren loopt 45% een verhoogde kans om vroegtijdig te overlijden. Eenzaamheid is gevaarlijker dan overgewicht en net zo schadelijk voor de gezondheid als het roken van 15 sigaretten per dag.
De pandemie heeft deze slechte situatie alleen maar erger gemaakt. Maar deze pijnlijke ervaring van langdurig sociaal isolement heeft ook een keerzijde: het maakt ons meer bewust van het feit dat we geboren zijn voor verbindingen (Banks & Hirschman, 2016; Siegal, 2008). Om geestelijk gezond te zijn, hebben we niet alleen verbindingen met anderen nodig, maar ook met onszelf en eventueel ook een verbinding met god of het universum (Rosmarin, 2021). We kunnen geen welzijn of positieve mentale gezondheid ervaren als we leven en sterven alleen voor onszelf.
Om eenzaamheid te overwinnen, kunnen we contact zoeken met andere eenzame mensen en tijd besteden aan het ontwikkelen van diepere relaties met mensen die we al kennen. Wat nog belangrijker is, we kunnen medeleven en vriendelijkheid tonen voor onszelf en voor anderen. Een van deze manieren is dankbaarheid te tonen voor de goede en slechte mensen en dingen die we tegenkomen in ons leven en daar dankbaar steun uit spirituele hoek voor te krijgen (Jans-Beken, 2020). Op die manier kunnen we een gevoel van verbondenheid bereiken dat fysieke isolatie overstijgt.
Vivek H. Murthy, (2020) de vorige Amerikaanse chirurg-generaal, wijst erop dat onze gevoelens van eenzaamheid voortkomen uit ons aangeboren verlangen om verbinding te maken. Murthy benadrukt dat we onze eenzaamheid moeten omarmen tijdens verplichte lockdown, omdat de eerste stap naar het opbouwen van sterkere verbindingen met anderen is om een sterkere verbinding met jezelf op te bouwen. Meditatie, gebed, kunst, muziek en tijd doorgebracht met de natuur kunnen allemaal bronnen zijn van eenzame troost en vreugde. Bovendien raakt dit alles aan hetzelfde thema; leren hoe we vrede met onszelf kunnen hebben, want dat dient als basis voor het onderhouden van harmonieuze relaties met anderen (Rosmarin, 2021).
Leer om empathische af te stemmen. Wanneer we op een en dezelfde plek opgesloten zitten, zonder de mogelijkheid om samen te komen, krijgen veel mensen een kort lontje en maken ze gemakkelijk ruzie. Door COVID-19-vermoeidheid zijn veel mensen prikkelbaar. Een gesprek ontaardt al snel in een verhitte discussie. Soms kan een enkele goedbedoelde uitspraak een explosie veroorzaken. Erger nog, er is een sterke stijging van het aantal huiselijk geweld en echtscheidingen tijdens COVID-19 (Liu, 2020; Taub, 2020).
In elke relatie, huwelijk en gezin zijn er onopgeloste problemen. Deze problemen verdwijnen niet, zelfs niet als ze onder het tapijt worden geveegd; ze zijn vlak onder het oppervlak aanwezig en laaien van tijd tot tijd op. We moeten deze problemen het hoofd bieden met professionele hulp of nieuwe manieren leren om met elkaar om te gaan. We kunnen dit doen door eerlijk en vriendelijk met elkaar te praten. We moeten een nieuwe taal van harmonie en empathie oefenen om de oude taal van beschuldiging en woede te vervangen. Ware liefde houdt zelfopoffering in (Wong, 2020b).
Kortom, lockdown en sociaal isolement bieden stellen een zeldzame kans om te leren hoe met elkaar te praten en naar elkaar te luisteren met empathische afstemming. Op elkaar afgestemd zijn bestaat uit de volgende elementen: (a) ben er volledig voor de ander – focus op elkaar of besteed volledige aandacht aan elkaar om je volledig bewust te zijn van elkaars emoties (Goleman, 2005); (b) vervang beschuldiging door beleefd verhoor; (c) houdt onnodige kritiek of negatieve opmerkingen voor uf; en (d) toon waardering en geef oprechte aanvullingen.
Zelfbewustzijn kan het piekerende brein het zwijgen opleggen. Tijdens die lange uren van sociaal isolement hebben onze hersenen de neiging het over te nemen. We kunnen ons gekweld voelen door schaamte en schuldgevoelens vanwege fouten uit het verleden. Nu is bij uitstek een tijd om zelfbewustzijn te cultiveren (Kay, 2018). Als we naar de menselijke natuur luisteren, beginnen we ons te realiseren dat het oké is om niet oké te zijn, omdat we allemaal gebroken in een gebroken wereld. We hebben zelfcompassie nodig om onszelf met dezelfde vriendelijkheid en vergeving te accepteren als wij anderen vergeven en accepteren (Neff, 2016).
Tijdens het oude normaal waren we zo druk met mensen en externe gebeurtenissen, dat we de kunst en vaardigheid kwijtgeraakt zijn om tijd met onszelf door te brengen, om onze diepste spirituele behoeften te leren kennen en om te luisteren naar de wijsheid van ons lichaam. Daarom kunnen we deze tijd van eenzaamheid gebruiken voor zelfreflectie en innerlijke dialoog om te ontdekken wie we werkelijk zijn en wat er echt toe doet in het leven.
Dit zelfbewustzijn is misschien het beste dat ons kan overkomen, omdat het ons de mogelijkheid biedt om met onszelf in contact te komen. Siegal (2010) benadrukte drie specifieke vaardigheden van zelfreflectie: openheid, observatie en objectiviteit. Openheid betekent het vermogen om dingen te zien zoals ze zijn, niet wat we denken dat ze zouden moeten zijn. Observatie verwijst naar het vermogen om afstand te nemen van jezelf en naar jezelf te kijken zoals je naar anderen kijkt. Objectiviteit is het vermogen om gedachten, gevoelens en gedragingen te scheiden van zelfgevoel en vooroordelen. Mindfulness-meditatie maakt bijvoorbeeld ook gebruik van deze vaardigheden (Mindful Schools, n.d.).
Wat je niet doodt, maakt je sterker. Trauma’s en rampen troffen veel mensen. Velen hebben hun baan of een dierbare verloren. Maar het leven gaat door en de zon komt op. Als we geloven dat de pandemie te overleven is, zullen we die overleven en sterker worden. Een belangrijk onderdeel van tragisch optimisme is geloof of overtuiging. Ja, het gaat op dit moment niet goed, maar als we volharden en in geloof voorwaarts blijven gaan, komt het uiteindelijk wel goed. We moeten tragisch optimisme omarmen.
Posttraumatische groei (Tedeschi & Calhoun, 2004) is de ervaring van het ontdekken van de persoonlijke sterke kanten en nieuwe kansen, het hebben van versterkte relaties, het hernieuwd waarderen van het leven en spirituele veranderingen. Volgens Prati & Pietrantoni (2009) draagt optimisme bij aan posttraumatische groei. Hoe slecht de situatie ook is, hoe pijnlijk het verlies, zolang we ons tragisch optimisme handhaven, kunnen we de crisis doorstaan. Zolang we vooruit blijven gaan, zullen we kracht en zelfvertrouwen krijgen elke keer als we een obstakel overwinnen of herstellen van een tegenslag. We weten niet hoe sterk we zijn totdat we overweldigende kansen grepen en de onmogelijke droom verwezenlijkten.
Omarm onzekerheid – het is nooit te laat om een nieuw hoofdstuk te beginnen. We maken een tijd door van grote onzekerheid en chaos. Maar niets is permanent in dit leven. Vasthouden aan wat we niet kunnen houden, zal ons alleen maar verdriet en ellende bezorgen. Het leven is een complex systeem, altijd in beweging; daarom is welzijn een kwestie van je aanpassen aan de veranderingen en het vinden van een evenwicht tussen orde en chaos (Wong, 2020c).
Velen zijn hun baan en spaargeld kwijtgeraakt. Hun gekoesterde bedrijven, die jarenlang energie en tranen hebben gekost om te bouwen, zijn nu voorgoed gesloten. Om opnieuw te beginnen, moeten we het leren los te laten maar dat is nooit gemakkelijk. Vanuit het perspectief van tragisch optimisme: als het oude niet weggaat, kan het nieuwe niet komen. In zekere zin kunnen degenen die hun baan hebben verloren eindelijk weer ademen, zonder de last van hun werk 7 dagen per week, 365 dagen per jaar te dragen.
Nu kunnen we weer dromen en mogelijkheden verkennen. Een nieuw begin wacht op ons. We kunnen helemaal opnieuw beginnen met heel ons hart en macht, in de overtuiging dat als we blijven kloppen, de juiste deur open zal gaan. Door ons in het onbekende te wagen, ontdekken we vroeg of laat onze ware roeping of nieuwe carrière. Er is moed voor nodig om onzekerheid en lijden te omarmen (Van Tongeren, & Van Tongeren, 2020). Daarnaast moeten we ook onze waarden vaststellen (bijv. Ceary et al., 2019) en succes opnieuw definiëren in termen van het vervullen van een roeping (bijv. Maxwell, 2019; Wong, et al., 2017). Als we onszelf heroriënteren en onze energie en tijd afstemmen op onze roeping, dan kunnen we veerkracht en echt doorzettingsvermogen hebben om vooruit te gaan, hoe eng de toekomst er ook uitziet (Wong, 2014).
Ontdek vreugde in het lijden. Wanneer de platgetreden wegen naar het geluk niet langer beschikbaar zijn, is er altijd een weg die minder vaak wordt afgelegd (Peck, 1978/2012; Wong, 2020a). Er zijn redenen om aan te nemen dat er een type geluk is, dat wordt beschreven door diverse wetenschappers als (a) diep geluk (Delle Fave et al., 2016) met de nadruk op harmonie; (b) ‘chaironic happiness’ (Wong, 2011) met de nadruk op dankbaarheid en zegeningen als geschenk; (c) ‘mature happiness’ (Wong & Bowers, 2018) met de nadruk op vreugde in lijden; en (d) authentiek-duurzaam geluk (Dambrun et al, 2012) met de nadruk op tevredenheid en innerlijke vrede, gedefinieerd door Ricard (2013) als het vermogen om veranderingen in het leven te accepteren en er tevreden mee te zijn.
Mature happiness, volwassen geluk, is een positieve mentale toestand van innerlijke rust, harmonie en tevredenheid, die het resultaat is van gedisciplineerde zelfcultivering van spiritueel-existentiële vermogens. Deze positieve mentale toestand is gebaseerd op een diep spiritueel of filosofisch inzicht en gaat gepaard met het positieve effect van kalmte, gelijkmoedigheid en tevredenheid (Powell, 1989). Om harmonie en balans te bereiken, is een dynamisch evenwicht tussen tegengestelde krachten met wijsheid, moed en betekenis / doel nodig zoals weergegeven in figuur 1.
Figuur 1. Dialectisch Mandala-model van volwassen geluk
Als we de bovenstaande zeven lessen hebben geleerd, zullen we in staat zijn om de vreugde of het volwassen geluk in het lijden te ervaren. Innerlijke vrede is niet alleen het bepalende kenmerk van volwassen geluk, maar ook het hart en de ziel van het welzijn, omdat het het meest duurzaam is en ongevoelig is voor de omstandigheden.
Volgens Thich Nhat Hanh (2014) is het geheim van geluk het zoeken naar vrede, niet naar opwinding; om lijden te transformeren, niet ervoor weg te rennen. We moeten leren hoe we ons lijden met opmerkzaamheid en gelijkmoedigheid onder ogen kunnen zien, accepteren en omarmen. Dan kunnen we ware vreugde of volwassen geluk ervaren te midden van tegenspoed. Hier zijn zeven manieren om innerlijke vrede te cultiveren:
Accepteer dat het leven niet eerlijk is en overwin het leven;
Leer te volharden met geloof in een betere toekomst;
Waardeer eenzaamheid en oefen zelfreflectie;
Wees dankbaar voor wat je al hebt, vergelijk niet met anderen of benijdt ze;
Weiger om andere mensen uw emoties negatief te laten beïnvloeden. Besteed geen aandacht aan aanstootgevende opmerkingen of gedrag;
Omarm onzekerheid en wees op jezelf afgestemd;
Ontwikkel een emotioneel evenwicht door uw emoties te accepteren en een dynamisch dialectisch evenwicht te behouden.
Conclusie
Als we de bovenstaande lessen leren, zullen we sterkere en betere mensen worden en zal er innerlijke vrede, balans en harmonie in ons leven zijn, zelfs in chaotische en gevaarlijke tijden waarin we nu wereldwijd leven (Wong, 2020c). Ondanks alle sombere voorspellingen over de geestelijke gezondheidscrisis en economische gevolgen, zullen de wolken weer verdwijnen en de zon gaan schijnen. Er komt iets moois en goeds uit deze verwoesting voort.
Referenties
Andrew, S. (2020). The psychology behind why some people won’t wear masks. CNN. https://www.cnn.com/2020/05/06/health/why-people-dont-wear-masks-wellness-trnd/index.html
Banks, A., & Hirschman, L. A. (2016). Wired to Connect: The Surprising Link Between Brain Science and Strong, Healthy Relationships. TarcherPerigee.
Ceary, C. D., Donahue, J. J., & Shaffer, K. (2019). The strength of pursuing your values: Valued living as a path to resilience among college students. Stress & Health, 35(4), 532-541. https://doi.org/10.1002/smi.2886
Chiu, A. (2020). Time to ditch ‘toxic positivity,’ experts say: ‘It’s okay not to be okay’. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/lifestyle/wellness/toxic-positivity-mental-health-covid/2020/08/19/5dff8d16-e0c8-11ea-8181-606e603bb1c4_story.html
Dambrun, M., Ricard, M., Després, G., Drelon, E., Gibelin, E., Gibelin, M., Loubeyre, M., Py, D., Delpy, A., Garibbo, C., Bray, E., Lac, G., & Michaux, O. (2012). Measuring happiness: From fluctuating happiness to authentic–durable happiness. Frontiers in Psychology, 3, Article 16. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2012.00016
Delle Fave, A., Brdar, I., Wissing, M. P., Araujo, U., Solano, A. C., Freire, T., Hernández-Pozo, M. D. R., Jose, P., Martos, T., Nafstad, H. E., Nakamura, J., Singh, K. & Soosai-Nathan, L. (2016). Lay definitions of happiness across nations: The primacy of inner harmony and relational connectedness. Frontiers in Psychology, 7(3), https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00030
Kay, N. S. (2018). Self-awareness in personal transformation. In J. Neal (Ed.), Handbook of Personal and Organizational Transformation (pp. 183-216). Springer.
Murthy, V. H. (2020) Together: The Healing Power of Human Connection in a Sometimes Lonely World. Harper Wave.
Neff, K. D. (2016). The Self-Compassion Scale is a valid and theoretically coherent measure of self-compassion. Mindfulness, 7(1), 264–274. https://doi.org/10.1007/s12671-015-0479-3
Peck, M. S. (1978/2012). The Road Less Travelled. London: Rider.
Powell, S. J. (1989). Happiness is an inside job. Allen, Texas: Tabor Publishing.Above references here
Prati, G., & Pietrantoni, L. (2009). Optimism, social support, and coping strategies as factors contributing to posttraumatic growth: A meta-analysis. Journal of Loss and Trauma, 14(5), 364-388.),
Ricard, M. (2013). A Buddhist View of Happiness. In I. Boniwell, S. A. David, & A. C. Ayers (Eds.), Oxford Handbook of Happiness (pp. 344-356). Oxford: Oxford University Press
Rosmarin, D. H. (2021). The Connections Paradigm. Templeton Press.
Siegal, D. (2008). The Neurobiology of “We,”: How relationships, the mind, and the brain interact to shape who we are. Sounds True.
Siegal, D. J. (2010). Mindsight: The New Science of Personal Transformation. Bantam.
Siegel, R. D. (2010). The mindfulness solution: Everyday practices for everyday problems. New York, NY: Guilford Press.
Taylor, S. E., & Brown, J. (1988). Illusion and well-being: A social psychological perspective on mental health. Psychological Bulletin, 103(2), 193–210.
Taylor, S. E., Kemeny, M. E., Reed, G. M., Bower, J. E., & Gruenewald, T. L. (2000). Psychological resources, positive illusions, and health. American Psychologist. 55(1), 99–109. Doi:10.1037/0003-066X.55.1.99. PMID 11392870
Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (2004). Target Article: “Posttraumatic Growth: Conceptual Foundations and Empirical Evidence”. Psychological Inquiry, 15(1), 1–18. https://doi.org/10.1207/s15327965pli1501_01
Tong, S. (2020). Here’s why some people are too optimistic about the pandemic. Marketplace. https://www.marketplace.org/2020/10/15/heres-why-some-people-too-optimistic-about-pandemic/
Van Tongeren, D. R. & Van Tongeren, S. A. S. (2020). The Courage To Suffer: a new clinical framework for life’s greatest crises. Templeton Press.
Wong, P. T. P. (2007). Viktor Frankl: Prophet of hope for the 21st century. In A. Batthyany & J. Levinson (Eds.), Anthology of Viktor Frankl’s Logotherapy. Phoenix, AZ: Zeig, Tucker & Theisen Inc.
Wong, P. T. P. (2011). Positive psychology 2.0: Towards a balanced interactive model of the good life. Canadian Psychology, 52(2), 69-81. https://doi.org/10.1037/a0022511
Wong, P. T. P. (2014). The positive psychology of grit: The defiant power of the human spirit [Review of the film Unbroken, 2014]. PsycCRITIQUES, 60(25). https://doi.org/10.1037/a0039390
Wong, P. T. P. (2020a). Made for Resilience and Happiness: Effective Coping with COVID-19 According to Viktor E. Frankl and Paul T. P. Wong. Toronto, ON: INPM Press.
Wong, P. T. P. (2020b). Only Sacrificial Love Could Save Your Marriage From The COVID-19 Lockdown. Dr. Paul T. P. Wong. Retrieved from http://www.drpaulwong.com/only-sacrificial-love-can-save-your-marriage-from-the-covid-19-lockdown
Wong, P. T. P. (2020c). How to Find Inner Peace & Life Balance in Times of Crisis? Dr. Paul T. P. Wong. Retrieved from http://www.drpaulwong.com/the-concluding-chapter-how-to-find-inner-peace-life-balance-in-times-of-crisis/
Wong, P. T. P., & Bowers, V. (2018). Mature happiness and global wellbeing in difficult times. In N. R. Silton (Ed.), Scientific concepts behind happiness, kindness, and empathy in contemporary society (pp. 112-134). Hershey, PA: IGI Global.
Wong, P. T. P., Ivtzan, I., & Lomas, T. (2017). Good work: A meaning-centred approach. In L. G. Oades, M. F. Steger, A. Delle Fave, & J. Passmore (Eds.), The Wiley Blackwell handbook of the psychology of positivity and strengths-based approaches at work (pp. 233-247). West Sussex, UK: Wiley Blackwell.
Een paar dagen geleden stuurde een volger mij via LinkedIn een bericht: “Sinds ik je boek Een zoektocht naar dankbaarheid heb gelezen, zie ik overal dingen om me heen waar ik dankbaar voor kan zijn. Dat had ik eerst nooit, wat een toeval!” Dit is echter helemaal geen toeval want psychologen noemen dit de frequentie-illusie of het Baader-Meinhoffenomeen. Zodra iemand zich van iets bewust wordt, hebben de hersenen de neiging datgene vaker op te merken.
Sommige mensen zien overal beren op de weg terwijl anderen in iedere situatie wel iets positiefs opmerken. Het hanteren van een optimistische blik lijkt een bijdrage te leveren aan een goede mentale gezondheid. Dit artikel doet verslag van een eigen longitudinale studie naar de bijdrage van optimisme aan de mentale gezondheid van mensen.
Lezen is een ontspannende bezigheid en het neemt je mee in werelden die je nooit zou hebben gekend en soms leer ik nieuwe dingen. Ik lees om te ontsnappen uit de realiteit, een andere wereld binnen te gaan, om even lekker lachen of om mee te kijken in het leven van iemand anders. Voor mij is lezen een uitlaatklep en in dit bericht deel ik mijn top 10!
