Al jong leren we als kinderen van onze ouders dat we ‘dankjewel’ horen te zeggen als we een snoepje, een glaasje fris of een cadeautje krijgen. In de loop van de jaren ontwikkelt zich dat tot een gevoel dat bij ons ontstaat als we iets van iemand krijgen en dat voor ons waardevol en kostbaar is, gegeven vanuit een vriendelijke intentie. Dankbaarheid is al regelmatig gekoppeld aan meer levenstevredenheid, meer positieve gevoelens, meer geluk en minder psychische klachten zoals depressie en angst (Jans-Beken, 2018).
Dankbaarheid en andere positieve emoties moeten net als negatieve emoties zijn geëvolueerd maar hoe zit dat dan? Van negatieve emoties weten we dat ze nuttig waren omdat ze onze aandacht focuste op het eventuele gevaar en ervoor zorgden dat we wegrenden of aanvielen. Barbara Fredrickson (1998) formuleerde de broaden-and-build theorie voor positieve emoties. Zij stelt dat positieve emoties juist ervoor zorgen dat in tijden van veiligheid en overvloed onze aandacht wordt verruimd zodat er meer ervaringen en prikkels binnen kunnen komen en die hulpbronnen voor ons opbouwen die we kunnen gebruiken als er iets misgaat. Denk bijvoorbeeld aan spelen waarbij sociale, fysieke en mentale vaardigheden worden aangeleerd. Dit geldt ook voor dankbaarheid want dankbaarheid kan volgens Barbara Fredrickson (2004) ervoor zorgen dat sociale relaties worden versterkt. Zo kan iemand helpen bij het vinden van water of bij het zoeken naar voedsel. Deze persoon is blij met de hulp en laat zijn dankbaarheid merken. Deze herkenning en erkenning van de inspanning versterkt onze relatie. Mocht er zich in de toekomst een vervelende situatie voordoen, dan kan ik wellicht op de steun van de ander rekening.
Dit principe gold niet alleen in de prehistorie maar ook in onze tijd kunnen wij deze sociale steun gebruiken van mensen om ons heen in onze drukke levens. Dankbaarheid kan een belangrijke rol spelen in het opbouwen van die sociale steun. Kijk dan ook alle dagen naar datgene wat een ander voor je doet en laat die ander weten dat je dankbaar bent voor wat hij of zij voor je heeft gedaan. Daar worden jullie allebei gelukkig van en het versterkt jullie relatie.
Referenties
Fredrickson, B. L. (1998). What good are positive emotions? Review of General Psychology, 2(3), 300-319. doi:10.1037/1089-2680.2.3.300
Fredrickson, B. L. (2004). Gratitude, like other positive emotions, broadens and builds. In R. A. Emmons & M. E. McCullough (Eds.), The psychology of gratitude (pp. 230-255). New York: Oxford University Press.
Jans-Beken, L. G. P. J. (2018). Appreciating Gratitude: New Perspectives on the Gratitude – Mental Health Connection. (Doctoral dissertation), Open University Netherlands, Heerlen.
