Positieve psychologie 2.0 (PP 2.0). Heel af en toe komt deze term voorbij in de literatuur. Deze tak van de psychologie borduurt voort op de nog vrij nieuwe positieve psychologie en combineert dit met iedere andere tak van de psychologie die hieraan een bijdrage kan leveren. PP 2.0 wil het beste uit mensen en samenlevingen halen , ondanks en zelfs vanwege de donkere kant van het menselijk bestaan.
Klinische psychologie
Jarenlang werd de psychologie gedomineerd door het idee dat de mens ‘stuk’ was en dat daar een oplossing voor gezocht moest worden. Dus psychologen deden onderzoek naar onder andere psychose, depressie, en angst. De klinische psychologie heeft daardoor heel veel waardevolle inzichten opgeleverd voor de diagnostiek en behandeling van psychische stoornissen. Aandacht voor positieve aspecten van de mens was er wel maar kreeg niet de overhand.
Positieve psychologie
Rond de eeuwwisseling ontstond er een duidelijke tegenbeweging: de positieve psychologie. Seligman en Csikszentmihalyi 1 legden de basis voor deze nieuwe wetenschap die zich richtte op de positieve ervaring, positieve individuele karaktertrekken, en een positieve samenleving. Zij zeiden dat door te focussen op het positieve de kwaliteit van leven verbetert en zo problemen met de psychische gezondheid worden voorkomen.
Kritiek
De afgelopen decennia heeft ook deze tak van de psychologie ontzettend veel kennis opgeleverd over veerkracht, post-traumatische groei, sterke kanten, positieve emoties en floreren. Maar ook de positieve psychologie krijgt kritiek. Het belangrijkste tegengeluid is dat een exclusieve blik op alleen het positieve een bewuste of onbewuste druk kan opleveren voor mensen die te maken hebben met tegenslag in hun leven en zich daardoor helemaal niet gelukkig voelen 2.
Robert Emmons 3, een van de pioniers van het dankbaarheidsonderzoek, erkent ook dat het leven niet alleen geluk en plezier is, maar dat mensen te maken krijgen met teleurstellingen, frustraties, verlies, pijn, tegenslagen en verdriet. Dit ontkennen is onrealistisch en onhoudbaar. Het leven is lijden en alleen kijken naar het goede of het positieve kan deze waarheid niet veranderen.
Hoewel het op zoek gaan naar geluk samengaat met floreren, is het mogelijk om te gelukkig te zijn, op het verkeerde moment gelukkig te zijn, geluk na te jagen op verkeerde manieren, of het verkeerde soort geluk te ervaren 4. Ook zijn negatieve emoties niet alleen slecht en goede emoties goed. Negatieve emoties hebben ook hun goede en nuttige kanten en positieve emoties kunnen ook vervelend voelen 5.
Voortschrijdend inzicht
Het was dus belangrijk om af te stappen van het zwart-witdenken van de klinische en positieve psychologie. Paul T.P. Wong 6 stelde voor om naar persoonlijke ervaringen te kijken op basis van dialectische principes. Yin en Yang is hier een goed voorbeeld voor; het een bestaat niet zonder het ander. Er is altijd sprake van twee tegengestelde krachten die overal in het leven terug te vinden zijn.
Dit is het genuanceerde en gebalanceerde begrip van de dialectische aard van PP 2.0 dat zich richt op een dynamische interactie tussen het positieve en het negatieve van het menselijke welbevinden 7. Ieder mens heeft lichte en donkere kanten, positieve en negatieve emoties. Ieder mens krijgt te maken met tegenslag. PP 2.0 onderzoekt hoe mensen tegenslag kunnen omarmen en van hieruit kunnen floreren.
Literatuur
(1) Seligman, M.; Csikszentmihalyi, M. Positive Psychology: An Introduction. American Psychologist 2000, 55 (1), 5–14. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5.(2) Ehrenreich, B. Bright-Sided: How the Relentless Promotion of Positive Thinking Has Undermined America; Henry Holt and Company: New York, NY, 2009.
(3) Emmons, R. How Gratitude Can Help You Through Hard Times. Greater Good Science Center 2013.
(4) Gruber, J.; Mauss, I. B.; Tamir, M. A Dark Side of Happiness? How, When, and Why Happiness Is Not Always Good. Perspectives on psychological science 2011, 6 (3), 222–233.
(5) Kashdan, T.; Biswas-Diener, R. The Upside of Your Dark Side; Penguin: London, 2014.
(6) Wong, P. T. P. Positive Psychology 2.0: Towards a Balanced Interactive Model of the Good Life. Canadian Psychology/Psychologie Canadienne 2011, 52 (2), 69.
(7) Ivtzan, I.; Lomas, T.; Hefferon, K.; Worth, P. Second Wave Positive Psychology: Embracing the Dark Side of Life; Routledge: New York, NY, 2015.
